Nhóm nghiên cứu liên ngành giữa công nghệ kỹ thuật và xã hội đầu tiên


Ngày 09/09, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã ký quyết định công nhận “Nhóm nghiên cứu liên ngành về Xã hội, Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo” (The Interdisciplinary Research Group on Science, Technology, Innovation and Society – IRGSTIS), do PGS.TS. Đào Thanh Trường làm trưởng nhóm, là nhóm nghiên cứu mạnh cấp ĐHQGHN. Đây là nhóm thứ 5 trong tổng số gần 30 nhóm nghiên cứu của Trường Quốc tế nhận được vinh dự này.

Việc công nhận này là minh chứng cho sự đầu tư chiến lược của Trường Quốc tế nói riêng và ĐHQGHN nói chung đối với các hướng nghiên cứu liên ngành, nhằm cụ thể hoá hành động trong việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW (về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia) và Nghị quyết số 71-NQ/TW (về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo của Bộ Chính trị) Của Bộ chính trị. Với việc phát triển nhóm nghiên cứu IRGSTIS, Trường Quốc tế tiếp tục khẳng định vị thế là đơn vị đi theo mô hình đào tạo gắn liền với nghiên cứu ứng dụng và đổi mới sáng tạo, với các kết quả nghiên cứu có ảnh hưởng tốt, như các công bố có trích đẫn uy tín, và ứng dụng theo hướng chuyển giao khoa học công nghệ hoặc tư vấn chính sách.

Định hướng nghiên cứu đột phá trong kỷ nguyên liên ngành

Nhóm IRGSTIS tập trung triển khai các hướng nghiên cứu liên ngành gắn với 11 nhóm công nghệ chiến lược của Quốc gia (theo Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ), trong đó giai đoạn đầu sẽ ưu tiên theo các hướng nghiên cứu liên ngành giữa xã hội và ba lĩnh vực công nghệ trọng điểm là thế mạnh của ĐHQGHN (Hình 1): (i) Công nghệ y sinh/sức khoẻ, (ii) Trí tuệ nhân tạo (AI) và khoa học dữ liệu, (iii) Công nghệ robot và tự động hóa.

Sơ đồ các hướng nghiên cứu liên ngành

Các hướng nghiên cứu liên ngành về mối liên hệ giữa công nghệ và xã hội

Đội ngũ chuyên gia hàng đầu với tầm nhìn toàn cầu

Nhóm nghiên cứu mạnh IRGSTIS quy tụ những nhà khoa học nổi tiếng có trình độ chuyên môn cao và uy tín quốc tế. PGS.TS. Đào Thanh Trường – Phó Giám đốc ĐHQGHN, là chuyên gia hàng đầu về chính sách STI và phát triển bền vững. Ông đã chủ trì nhiều đề tài cấp Nhà nước và có kinh nghiệm phong phú trong hợp tác quốc tế. PGS.TS. Nguyễn Việt Khôi – Phó Hiệu trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật là chuyên gia kinh tế quản lý đổi mới. TS. Chu Đình Tới – Trưởng Khoa Các Khoa học ứng dụng, Trưởng nhóm nghiên cứu mạnh cấp ĐHQGHN về Y sinh và sức khoẻ, là thành viên hội đồng biên tập của nhiều tạp chí WoS/Scoups, giáo sư thỉnh giảng của Đại học Quốc gia Thành Công Đài Loan (Trung Quốc). TS. Lê Xuân Hải – Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Kỹ thuật – Công nghệ, là chuyên gia robot và tự động hóa với nhiều đơn sở hữu trí tuệ được chấp nhận. Thư ký của nhóm là TS. Phạm Đức Thọ là chuyên gia công nghệ giáo dục, giáo sư thỉnh giảng Trường Đại học KL (Ấn Độ).

Nhóm còn có sự đóng góp của các thành viên xuất sắc như TS. Hà Mạnh Hùng là chuyên gia AI và khoa học dữ liệu với hơn 40 công bố quốc tế và nhận giải thưởng “Nhà khoa học xuất sắc ĐHQGHN” năm 2023-2024, giáo sư thỉnh giảng Trường Đại học KL (Ấn Độ). Các thành viên khác là chuyên gia trong lĩnh vực xã hội học và chính sách xã hội của Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn cũng tham gia vào nhóm, như TS. Đặng Kim Khánh Ly – Trưởng Khoa Khoa học và Công tác xã hôi, và TS. Nguyễn Thị Quỳnh Anh. Đặc biệt, nhóm dự kiến được cố vấn và hỗ trợ bởi 05 chuyên gia quốc tế uy tín, trong đó có GS. Maiga Chang (Đại học Athabasca, Canada) với hơn 300 công bố và là Tổng biên tập 2 tạp chí Q1, và TS. Joachim Spangenberg (Ủy ban Khoa học Môi trường châu Âu, Đức) với 18324 trích dẫn Google Scholar và H-index 63.

Ảnh nhóm nghiên cứu IRGSTIS

Thành tích nghiên cứu xuất sắc

Các thành viên nhóm đã có những đóng góp đáng kể cho khoa học liên ngành với 9 cuốn sách chuyên khảo, có 4 cuốn được các nhà xuất bản quốc tế uy tín xuất bản, trong đó có cuốn “Vietnam’s Social Mobility of Science and Technology Human Resource” của PGS.TS. Đào Thanh Trường được Palgrave Macmillan xuất bản năm 2025. Về công bố khoa học, nhóm đã có hơn 50 bài báo trên các tạp chí WoS/Scopus, trong đó có các tạp chí uy tín như Technology in Society (Q1), Technological Forecasting and Social Change (Q1), và Information Technology and People (Q1)… Nhóm đã có 10 bằng sáng chế/giải pháp hữu ích được chấp nhận đơn, với các các sản phẩm nổi bật bao gồm hệ thống robot tự động hóa thông minh của TS. Lê Xuân Hải, đột biết gen trong ung thư buồng trứng của TS. Chu Đình Tới, và các giải pháp AI của TS. Hà Mạnh Hùng.

Về đào tạo nhân lực chất lượng cao, nhóm đã hướng dẫn hơn 10 nghiên cứu sinh và 13 học viên cao học trong và ngoài ĐHQGHN. Kể từ năm 2021, nhóm đã tổ chức hơn 70 seminar khoa học định kỳ, tạo môi trường học thuật sôi động. Sinh viên được hướng dẫn bởi các thành viên nhóm đã đạt nhiều giải thưởng cao cấp ĐHQGHN và cấp Bộ nhiều năm liền.

Mạng lưới hợp tác rộng khắp

IRGSTIS đã thiết lập mạng lưới hợp tác quốc tế và trong nước vững mạnh. Về hợp tác quốc tế, nhóm có quan hệ hợp tác với các trường đại học hàng đầu ở Trung Quốc, Ấn Độ, Đài Loan, Canada và Đức. Các thành viên thường xuyên tham gia các dự án hợp tác đa quốc gia và mạng lưới nghiên cứu chuyên sâu, từ đó thúc đẩy trao đổi tri thức và kinh nghiệm chuyên môn.

Ở trong nước, nhóm đã thiết lập quan hệ hợp tác với các đối tác học thuật uy tín như Học viện Chính trị Quốc gia, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Hàn Lâm Khoa học công nghệ Việt Nam. Nhóm cũng hợp tác tích cực với các địa phương, tư vấn chính sách cho các tỉnh thành như Quảng Ninh, Thái Bình, Hà Tĩnh, Cà Mau trong việc phát triển kinh tế xã hội và chuyển đổi số.

PGS.TS. Đào Thanh Trường, với vai trò Phó Chủ tịch thường trực Câu lạc bộ Cựu sinh viên doanh nhân ĐHQGHN cũng tham gia chỉ đạo các hoạt động kết nối hợp tác giữa các doanh nghiệp và cựu sinh viên, tạo cầu nối quan trọng giữa học thuật và thực tiễn.

Định hướng phát triển chiến lược

Giai đoạn 2025-2028, nhóm IRGSTIS sẽ tập trung vào việc triển khai các nhiệm vụ bao gồm đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp ĐHQGHN và hợp tác quốc tế, nhằm giải quyết những thách thức cấp bách mang tính liên ngành của xã hội trong thời đại CMCN4.0, toàn cầu hoá mạnh mẽ, và giai đoạn vươn mình của dân tộc. Về công bố khoa học, nhóm hướng đến việc xuất bản trên các tạp chí WoS/Scups uy tín Q1 và Q2 với chỉ số trích dẫn cao. Đồng thời, nhóm sẽ tiếp tục xuất bản sách chuyên khảo tại các nhà xuất bản quốc tế danh tiếng như Springer, Elsevier, Routledge, Oxford University Press.

Trong lĩnh vực hợp tác và chuyển giao, IRGSTIS sẽ tích cực tham gia các chương trình tài trợ lớn như Horizon Europe, UNESCO, World Bank. Nhóm cũng sẽ triển khai các dự án hợp tác trực tiếp với doanh nghiệp công nghệ, thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ và thương mại hóa các sáng chế.

Về đào tạo và phát triển, nhóm sẽ mở rộng chương trình đào tạo tiến sĩ liên ngành, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo kết nối đại học với doanh nghiệp và cộng đồng. Các hội thảo khoa học quốc tế về SSTI sẽ được tổ chức thường xuyên để tạo sân chơi học thuật và trao đổi kinh nghiệm.

Cam kết phục sự và góp phần phát triển đất nước

Việc công nhận nhóm nghiên cứu mạnh IRGSTIS không chỉ là sự ghi nhận cho những thành tựu đã đạt được mà còn thể hiện cam kết của Trường Quốc tế trong việc phát triển nghiên cứu liên ngành chất lượng cao. Nhóm IRGSTIS cũng thể hiện sự đặc sắc của Trường Quốc tế nói riêng, và ĐHQGHN nói chung – nơi quy tụ nhân lực chất lượng cao trong đào tạo và nghiên cứu khoa học không chỉ ở các lĩnh vực học công nghệ/kỹ thuật, mà còn cả kinh tế/quản lý và xã hội, để có thể giải quyết các bài toán liên ngành của xã hội và đất nước. Nhóm sẽ tiếp tục phát huy thế mạnh kết nối khoa học xã hội với công nghệ, đóng góp vào việc xây dựng chính sách STI quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển bền vững.

Phạm Đức Thọ

Khoa Các khoa học ứng dụng